EEN OMGEKEERD #METOO-tje

 

Wat een vreselijk verhaal is dat over D66 Tweede Kamerlid Sidney Smeets. Natuurlijk, alles moet nog bewezen worden en iedereen is onschuldig tot het tegendeel bewezen is. Maar wat nu boven water is gekomen noopt tot een onmiddellijke inwerkingtreding van het ‘Nieuwe Leiderschap’ dat Sigrid Kaag ons beloofd heeft. Tot dusverre faalt D66 daarin hopeloos.

 

Ik heb enorme bewondering voor en compassie met de jongens die het aangedurfd hebben om naar buiten te treden. Niet anoniem, maar met naam en toenaam. Dat is nog eens andere koek dan het Kamerlid zelf. Wel minderjarige jongens bestoken met suggestieve en seksueel getinte ‘direct messages’, maar duiken als er gesodemieter van komt. En dan ‘een paar dagen rust nemen’. De man is pas veertien dagen aan het werk als Kamerlid! Wat nou rust? Zoals iemand twitterde: “Als ik nog binnen de proeftijd al een paar dagen rust zou nemen werd ik op staande voet ontslagen”.

 

Het D66-Kamerlid liet in een schriftelijke verklaring weten dat hij geschrokken is van de berichtgeving. “Ik heb me naar beste weten altijd gedragen binnen de wetten die in Nederland gelden”. Ja hoor, in Nederland is het niet verboden om als veertiger ranzige berichtjes te sturen naar jongens van 16. Zoals het in Nederland ook niet verboden is om je vrouw in het gebouw van de Tweede Kamer te prostitueren, een praktijk die heden ten dage ook al gangbaar is. Recent nog gaf de Tweede Kamer blijk van een hoge morele standaard door een gewichtig ‘College van Onderzoek Integriteit Tweede Kamer’ in het leven te roepen. Zijn ze al aan het werk? Tip voor de lezer: iedere burger kan klachten indienen bij dat College. Zie www.tweedekamer.nl, zoekopdracht ‘College van Onderzoek’.

 

Dat een paar digitale acties van een groepje bepotelde jongens -terecht of niet terecht, dat zullen we spoedig weten- de carrière van een Tweede Kamerlid in minder dan geen tijd kan ruïneren toont weer eens aan hoe gevoelig de samenleving geworden is voor aantijgingen van seksueel aberratief gedrag. Dat geldt zeker voor publieke personen die, begrijpelijkerwijze, onder een vergrootglas liggen. Voorbeeldfunctie en zo.

 

Dat kan naar twee kanten uitwerken: de schandpaal voor de stiekemerd of de hypocriet die wordt ontmaskerd, of een doodsklap voor iemand die door zo’n aantijging in de verdediging wordt gedrukt en aan wie altijd de smet blijft kleven van ‘er was iets’. Wie herinnert zich niet de kwestie Jelle Brandt Corstius/Gijs van Dam? Nooit zijn de feiten precies vastgesteld, maar ‘er was iets’. Het heeft het leven van Van Dam, de aangeklaagde, bijkans vernield.

 

Het is gelukkig qua ernst onvergelijkbaar, maar uit eigen ervaring weet ik hoe het voelt om onterecht in de #metoo-sfeer getrokken te worden. Het was al een beetje weggezakt, maar de actuele gebeurtenissen rondom het D66-Kamerlid blies mijn latente woede nieuwe adem in.

 

In de zomer van 2020 bereikten mij berichten dat huidig 50PLUS-voorzitter Jan Nagel, oud PvdA- en VARA-coryfee, voormalig lid van de Eerste Kamer en op dat moment de net (opnieuw) gekozen voorzitter van die politieke partij, het verhaal verspreidde dat ik mij als zijn voorganger- partijvoorzitter begeven zou hebben in ongewenste intimiteiten jegens een jonge medewerker van het partijbureau. Deze nonsens -de medewerker in kwestie was ook helemaal geen homo- had de 50PLUS-veteraan kennelijk bedacht als legitimatie voor zijn coup tegen het partijbestuur onder mijn voorzitterschap.

 

Nagel ging daarbij zover de medewerker op non-actief te stellen wegens ‘contacten met mij’, waarbij hem werd toegevoegd dat die parallellen vertoonden met ‘Londen, Profumo’. Dit schandaal rond een Britse minister van Defensie en een prostituée speelde zich af begin jaren ’60 van de vorige eeuw. Geen wonder dat de jeugdige, totaal verbouwereerde  bureaumedewerker de partijvoorzitter glazig aankeek en pas door kreeg wat hem voorgehouden was toen ik hem uitlegde wat ‘Londen, Profumo’ betekende. Hij werd ziedend. 

 

Door een gelukkige omstandigheid werd ik heel snel geïnformeerd dat Nagel dit kulverhaal plugde. Van meerdere kanten kreeg ik daarna een bevestiging dat hij het #metoo gerucht inderdaad verspreidde. Nog voordat hij kans had gezien er een lopend vuur van te maken –waarna ik in de verdediging zou zijn gedrukt en het effect zou zijn geweest ‘er was wat’- kon ik het onschadelijk maken door hem er meteen op aan te spreken. Ik mailde Nagel met de vraag of het waar was dat hij mij had beschuldigd van ongewenste intimiteiten jegens een jonge bureaumedewerker. Hij ontkende niet, maar betoogde dat zijn contacten met de medewerker in kwestie correct waren verlopen. Wat door de medewerker krachtig werd tegengesproken. Die had de bejegening van de toen tachtigjarige, immer met een Koninklijke Onderscheiding getooide partijveteraan, als zeer intimiderend ervaren. Op mijn tweede, doorvragende mail reageerde Nagel niet meer. Kennelijk had hij begrepen dat hij beter zijn mond kon houden. Zo ontmantelde ik deze lont in een gefabuleerd kruidvat. Maar het had ook heel anders kunnen aflopen.

 

Moraal van dit verhaal: #metoo heeft veel ellende blootgelegd die we nog niet kenden. Het is een geweldige trigger om misstanden aan de kaak te stellen en misdragingen en hypocrisie de kop in te drukken. Maar wees voorzichtig. Want #metoo is in onze zwaar gedigitaliseerde wereld ook een machtig instrument om iemand van wie je af wilt of aan wie je een hekel hebt te gronde te richten.

 

 

Geert Dales

14 april 2021

 

JAN FOR PRESIDENT

over ‘functie(s) elders’, machtsbehoud, Johan van Oldebarnevelt, Paasberaad en hoe een oud-voorzitter van de VVD nieuwe verkiezingen kan voorkomen

 

Who dunnit?

Het was niet de butler, maar inderdaad Annemarie Jorritsma, zoals ik voorspelde (zie publicatie 27 maart jl. hieronder).

AJ: vzTK-PO/CDA? notuleerde de ambtelijke staf van de verkenners uit de mond van ‘AJ’. Voor wie deze geheimtaal niet meteen doorgrondt: er staat dat AJ = Annemarie Jorritsma opperde dat PO = Pieter Omtzigt (CDA) vzTK moest worden gemaakt. Voorzitter van de Tweede Kamer dus.

 

Dat VVD-leider Mark Rutte een ministerspost voor Omtzigt inbracht deed afbreuk aan mijn beeld van zijn politieke listigheid. Ik had verwacht dat hij deze klus geheel zou overlaten aan AJ. Zijn uitleg dat dit een voortborduren was op een eerder contact met CDA-leider Hoekstra maakt het iets minder ongepast en brutaal dan dat Jorritsma opperde om Omtzigt Kamervoorzitter te maken.

 

Haar verweer in het Kamerdebat dat dit niet waar kon zijn omdat zij als geen ander weet “dat op zo’n manier echt geen Kamervoorzitter wordt benoemd” is hoogst ongeloofwaardig. Dergelijke benoemingen worden wel degelijk achter de schermen bedisseld en geritseld, of op zijn minst voorbesproken, voorgekookt en bevorderd. Jorritsma zelf weet er alles van, al was het maar omdat zij aanzit bij het ‘BPO’, het wekelijkse bewindspersonenoverleg waar de VVD-top niet alleen lopende zaken bespreekt, maar ook komende vacatures, wie daarvoor uit VVD-kring in aanmerking zou kunnen komen en hoe een benoeming het beste geregeld kan worden.

 

Functies elders

Maar ook uit eigen ervaring weet AJ hoe de hazen lopen. Toen in 2002 haar ministerschap ten einde liep moest er een functie elders gevonden worden. In 2003 kwam Almere vrij en het leek haar wel wat om burgemeester van de polderstad te worden. VVD-burgemeestersscout Willibrord van Beek, tuk op een VVD-succesje in de groeistad, harkte een aantal VVD-kanshebbers bij elkaar. Hoe meer hagel, hoe groter de kans op een raak schot. Ik was er een van. Henry Meijdam, op dat moment VVD-gedeputeerde in Noord-Holland, een andere. Toen Jorritsma erover vernam werd ze ongerust.

 

Nog voordat ik had besloten daadwerkelijk te solliciteren hing toenmalig VVD-leider Gerrit Zalm aan de lijn. Dat er van een sollicitatie geen sprake kon zijn. Ik was nog geen jaar ervoor lijsttrekker in Amsterdam geweest en opnieuw wethouder, tevens loco-burgemeester van de hoofdstad. Binnen een jaar al vertrekken naar een nieuwe positie was kiezersbedrog, aldus Zalm. Ik vroeg hem hoe het dan mogelijk was geweest dat Melanie Schultz van Haegen, ook lokale lijsttrekker in 2002 en wethouder te Leiden, vier maanden na die verkiezingen staatssecretaris voor de VVD was gemaakt in het kabinet Balkenende-I. Nota bene door Zalm zelf. Was dat dan geen kiezersbedrog? De flipperkastgrijns van de partijleider verdween op slag. Het was dat Jozias van Aartsen in mei 2003 de politieke leiding overnam van Gerrit Zalm en Jan van Zanen in hetzelfde jaar partijvoorzitter werd, anders was ik in 2004 nooit benoemd tot voorzitter van de Commissie Liberaal Manifest die de opdracht kreeg om vanuit de liberale idealen een visie op de toekomst te formuleren, als grondslag voor een ideologische herijking van de VVD.

 

Ik solliciteerde niet naar Almere. Evenmin als Henry Meijdam, die een vergelijkbaar belletje had gekregen. In zijn geval van Frank de Grave, op dat moment de vice-voorzitter van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Voelde ik me toch nog vereerd dat ik door de baas zelf was gebeld. Pas later, toen Henry inmiddels burgemeester van Zaanstad was geworden en ik van Leeuwarden –zonder aanmoediging van de VVD overigens, het was helemaal mijn eigen idee- analyseerden we dat Zalm erop uit was concurrentie voor Jorritsma uit te schakelen. Ze moest naar een functie elders en Henry en ik konden wel eens roet in het eten gooien.

 

Rita Verdonk, in 2006 met 620.555 voorkeursstemmen de Pieter Omtzigt van de VVD, vertelde afgelopen week op NPO-Radio1 nog eens over de escapades van de toenmalige VVD-top om haar in 2007 uit te schakelen door haar het burgemeesterschap van Rotterdam aan te bieden. Ook zij werd gebeld door Gerrit Zalm. “Als wij zorgen dat jij burgemeester van Rotterdam wordt, wil je dan je zetel inleveren?”. Ik herinner me nog een prachtige foto van Martijn Beekers voor de deur van het Novotel in Den Haag, waarmee de fotograaf in 2007 de Zilveren Camera won. VVD-ereleden Erica Terpstra, Henk Vonhoff en Frits Korthals Altes zitten na een mislukte verzoeningspoging met Verdonk met een chagrijnige muil in de auto te wachten op de chauffeur. Het was Korthals Altes, prominent inwoner van de havenstad, die het idee ‘Rita burgemeester’ had verzonnen. Ze hadden echt gedacht dat ze het wel even konden ritselen. Maar Rita hapte niet.

 

In dit patroon past ook de poging om Loek Hermans, slechts zes weken na zijn smadelijke aftocht als VVD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, in december 2015 het waarnemend burgemeesterschap van Zutphen te bezorgen. Dat het niet doorging kwam niet doordat de VVD-top alsnog besefte dat die benoeming –die door toedoen van de toenmalige Commissaris der Koning in Gelderland, de VVD’er Clemens Cornielje, al een feit was- absoluut niet door de integriteitsbeugel kon, maar omdat de bevolking van Zutphen, onder aanvoering van een SP-raadslid, in opstand kwam.

 

Nog eentje in deze reeks: na zijn ‘datsja-leugen’ moest de gewezen minister van buitenlandse zaken en oud-VVD-leider Halbe Zijlstra een functie elders. Dat hij de kluit belazerd had was voor minister-president Rutte geen belemmering persoonlijk te interveniëren in het benoemingsproces voor de positie van bewindvoerder bij de Wereldbank. Niet een uitermate gekwalificeerde topambtenaar, maar de gesneefde oud-minister moest de baan krijgen. Omdat deze chicanes door een lek op straat kwamen te liggen nog voor de benoeming een feit was ging het feest niet door. Zijlstra was al in Washington geweest om geschikte huisvesting te zoeken.

 

Vooruit, nog eentje dan! Frans Weekers, de begin 2014 wegens schandalen bij de Belastingdienst gesneuvelde VVD-staatssecretaris van Financiën. Hem werd een paar maanden nadien het lidmaatschap van een begrotingscommissie toegeschoven die de financiën op Aruba moest doorlichten. Het feest ging uiteindelijk niet door vanwege gesodemieter op het Antilliaanse eiland. Weekers kwam uiteindelijk nog goed terecht met mooie banen in Londen en Brussel.

 

 

Behoud van macht belangrijker dan de reden voor de macht

‘Functie elders’ is een beproefd concept voor de oplossing van een personeelsprobleem. Of het doel nu is een falende functionaris te lozen, een brave te belonen of een lastige te neutraliseren, de daaraan ten grondslag liggende morele standaard is steeds dezelfde: wij hebben de macht om zoiets te kunnen regelen en deinzen er niet voor terug die te gebruiken, ook al druist het in tegen politiek-bestuurlijke mores, beginselen van integriteit en benadeelt het beter gekwalificeerden. Het is de regentenmentaliteit van machthebbers die te lang op het pluche hebben gezeten, te weinig tegenspraak meer krijgen en wier moreel kompas ofwel ontbreekt, of is gaan haperen. Behoud van de macht is belangrijker geworden dan de reden voor het hebben van die macht. Alles wijst erop dat in de VVD van dit moment die mentale gesteldheid de overhand heeft gekregen.

 

Hoe anders valt de brutaliteit te verklaren van @lebbink, beter bekend als AJ, die daags na het voor haar en VVD-leider Rutte desastreus verlopen Kamerdebat, toen zij vernam dat de jongerenorganisaties van de CU, D66 en het CDA van mening waren dat de moederpartijen niet meer verder konden met Mark Rutte als VVD-leider, twitterde:

“Je moet maar durven om de lijsttrekker van de grootste partij die de verkiezingen net heeft gewonnen als jongerenorganisaties uit te willen sluiten”.

 

Je moet maar durven dacht ik, om nog maar een paar dagen geleden ‘vzTK-PO/CDA’ ter tafel te brengen, daar geen herinnering aan te hebben en anderen –ambtenaren- het bedenken van ‘functie elders’ in de schoenen te schuiven. Dat de ambtelijke ondersteuners op eigen houtje het bespreekpunt ‘Functie elders’ voor de altijd kritische Omtzigt op de notitie voor de verkenners plaatsten, zoals minister van BZK en oud-verkenner Kajsa Ollongren met een stalen gezicht, mede namens collega Jorritsma, de Tweede Kamer wilde doen geloven gaat er bij mij niet in. Zij zullen het zeker opgeschreven hebben als punt van aandacht, maar pas nadat zoiets uit de mond van een of ander politiek personage was vernomen. Uit eigen ervaring weet ik dat ambtenaren door en door loyaal zijn aan het politiek-bestuurlijk gezag. Die gaan niet rommelen in politiek-bestuurlijke verhoudingen, zelfs niet de minste suggestie daarvoor inbrengen. Dat is een erecode. Meteen nadat Ollongren die woorden sprak rolden dan ook de eerste verontwaardigde tweets van ambtenaren binnen.

 

 

Rutte is de Oldebarnevelt van deze tijd

De motie van wantrouwen tegen minister-president Rutte van PVV-leider Wilders werd verworpen (72 stemmen voor, 78 tegen), maar de motie van afkeuring van D66 en het CDA jegens het Kamerlid Rutte werd aangenomen. Met een overweldigende meerderheid zelfs. Alleen de fractie van de VVD stemde tegen. Formeel is het geen motie van wantrouwen, dus Mark Rutte heeft het staatsrecht aan zijn zijde als hij stelt dat hij nog steeds het vertrouwen van de Kamer geniet en door kan gaan als regeringsleider. Materieel gezien was het niets anders dan een motie van wantrouwen. “Ik had het niet beter kunnen zeggen” oordeelde D66-leider Sigrid Kaag toen Geert Wilders constateerde: “U heeft zojuist Mark Rutte onthoofd”.

 

Natuurlijk konden D66, het CDA en de CU de motie van wantrouwen niet steunen. Dat zou het land in een bestuurlijke chaos gestort hebben, met Sigrid Kaag of Hugo de Jonge als tijdelijk premier. Of Tamara van Ark, net geloosd als verkenner. Geen verstandig mens wil zo’n crisis en zulke risico’s in coronatijd op zijn geweten hebben. Dus mag, of sterker nog, moet Mark Rutte voorlopig door. Tot er een nieuwe regering is. Het is een uitgestelde executie. Zoals Johan van Oldebarnevelt in 1619 maandenlang in een opkamertje bij het Binnenhof moest wachten op zijn onthoofding, moet Mark Rutte nu in een ander Binnenhofs opkamertje nog maanden lijdzaam hetzelfde lot afwachten. Met het premierschap van Mark Rutte is het gedaan. Het is even tragisch als deerniswekkend. ‘Geen werkomgeving onveiliger dan de politiek’ schreef ik nog op 29 januari jl. in de NRC (zie pagina PUBLICATIES op deze website). Ook de Houdini van de Nederlandse politiek kan er nu over mee praten. De ene dag zijn Sig, Wop en Gert-Jan je BFF’s, de andere dag trekken zij het mes.

 

 

Paasberaad

Pasen is het feest van wederopstanding, hoop, verzoening en bevrijding. Een moment voor bezinning en reflectie. Maar het kan mensen ook op gekke ideeën brengen. Vorig jaar belegde Jan Nagel, sinds driekwart jaar weer voorzitter van 50PLUS, een ‘Paasberaad’ waarbij hij een crisis in zijn partij fabuleerde en forceerde en zichzelf positioneerde als de brenger van de Verlossing. De afloop is bekend. Van de destijds gepeilde tien zetels bleef er op 17 maart jl. slechts één over. Wie wil lezen hoe dat ging en over veel meer gekkigheid in het politieke universum raad ik mijn boek ‘Tien Zetels’ aan (te verkrijgen via www.bol.com).

 

Het Paasberaad van 2021 belooft evenmin een goede afloop. Nu is de VVD de klos. Al op Goede Vrijdag liet CU-leider Gert-Jan Segers er geen misverstand over bestaan. Zijn partij zal niet meer meedoen in een coalitie zolang Mark Rutte de VVD-leider blijft. “Judas!” was de voorspelbare reactie van een horde VVD-prominenten, met de herinnering -die wel- aan de EO-uitzending van ‘The Passion’ nog vers in hun hoofd. “Nog maar twee weken geleden hebben bijna twee miljoen mensen op Mark Rutte gestemd. Basta!” riep oud-minister Uri Rosenthal. Dat die stemmen werden uitgebracht toen nog niemand wist wat zich in de Stadhouderskamer op het Binnenhof had voltrokken liet hij onbesproken. “Je moet maar durven” twitterde @alebbink toen de jongeren van CU, CDA en D66 te kennen gaven het niet meer te zien zitten met Rutte. “Mark Rutte is slachtoffer van populistische hypocrisie” schreef communicatiestrateeg Jan Driessen op Adformatie.nl, een platform waar ‘reputatiemanagers’ graag vertellen hoe anderen het moeten doen. Eén domme fout van Rutte wordt nu afgestraft door adepten van ‘de principeloze geldwolf Orbán, de aartsleugenaar Trump en de dictator Erdogan’ betoogde spindoctor Driessen, VVD’er en huisvriend van Mark Rutte, in een poging diens misstappen te beperken tot alleen ‘functie elders’ en die ene miskleun nietig en onbetekenend te laten lijken in het licht van de wandaden van buitenlandse potentaten die Wilders, Baudet en Azarkan voor zoete koek zouden slikken. Alsof Hongarije, de VS en Turkije onze referentiekaders zijn.

 

“Ik lieg niet, nooit. Heb ik een van u ooit belazerd?” sprak een bijna wanhopige MP tot de Tweede Kamer. Ja, gonsde het door het hele land. Duizend euro voor iedere werkende Nederlander. Aan de hypotheekrenteaftrek wordt niet getornd. Geen geld meer naar de Grieken. Geen herinnering aan de burgerdoden in Hawija. Geen herinnering aan het dividendbelastingmemo. Geen herinnering aan de datsjaleugen van Zijlstra. Geen herinnering aan de bonnetjes van Teeven en Opstelten. Geen herinnering aan functie elders voor Omtzigt. Driessen zwijgt erover, maar de lijst is lang en wordt langer. Te lang nu, naar het oordeel van de hele Tweede Kamer minus de VVD en naar de mening van een ruime meerderheid in het land, zoals Maurice de Hond inmiddels peilde.

 

Hoe verder

De grote vraag is nu: hoe verder? CDA-voorman Hoekstra sprak over een ‘rotzooi’ die is aangericht en dat was nog zacht uitgedrukt. Voor die rotzooi is de Tweede Kamer, die donderdagnacht de VVD-leider aanviel vanwege zijn twijfelachtige omgang met de waarheid, net zo verantwoordelijk als de onthoofde premier. “Wij zijn de opdrachtgever, wij hebben de leiding, de verkenners werken in onze opdracht” brulde FvD-fractievoorzitter Thierry Baudet verontwaardigd toen hem bleek dat de oude en de nieuw benoemde verkenners niet hadden gedaan wat de Kamer wilde. Waarom had de Tweede Kamer dan niet tevoren duidelijk het speelveld van de verkenners vastgesteld? En waarom stemde de Kamer, ook Baudet, Wilders, Marijnissen, Klaver en Ploumen, in met de benoeming van twee verkenners met intrinsieke partij- respectievelijk eigen belangen, in plaats van te kiezen voor één gezaghebbende, neutrale, boven de partijen staande verkenner die binnen een helder mandaat het speelveld in kaart kan brengen zonder bijbedoelingen? Die komt nu alsnog en beter laat dan nooit, maar de Tweede Kamerleden die voetstoots instemden met de komst van Jorritsma en Ollongren en daarna die van Van Ark en Koolmees moeten ook de hand in eigen boezem steken. Een wat bedaagder optreden dan de opgewonden vertoning van 1 en 2 april is nu noodzakelijk om niet nog meer chaos te veroorzaken.

 

Gert-Jan Segers, leider van de ChristenUnie, heeft met zijn ‘njet’ tegen een nieuwe coalitie met de VVD onder leiding van Mark Rutte het verdere proces gecompliceerd, maar tegelijkertijd vergemakkelijkt. Gecompliceerd omdat de huidige coalitie, die na de verkiezingen 78 zetels heeft, zonder de vijf van de CU niet verder kan, terwijl geen enkele andere partij geloofwaardig kan instappen gelet op het stemgedrag bij de moties. Vergemakkelijkt, omdat hij scherp heeft neergezet dat een regering met de VVD alleen nog denkbaar is als Mark Rutte het veld ruimt. Zonder de 34 zetels van de VVD is geen houdbare coalitie te vormen. Het is dus of Rutte eruit, of nieuwe verkiezingen. Het woord is aan de VVD.

 

Jan van Zanen

In de politiek geldt vaak dat niets is wat het lijkt. Als VVD-voorzitter Christianne van der Wal verklaart dat Mark Rutte haar ‘volledige steun heeft’ kun je dat net zo goed duiden als hakken in het zand en loyaliteit aan de leider, dan als het opdrijven van de prijs als het eenmaal zover is dat de VVD bereid is Rutte te laten vallen. Datzelfde geldt voor het koor van VVD’ers dat liet weten dat Mark Rutte gewoon door kan gaan (‘bijna twee miljoen stemmen’) en ‘woedend’ te zijn op Judas Segers. Ook zij weten dat er maar twee varianten zijn:

 

• Rutte blijft de leider van de VVD en is degene die de formatiebesprekingen voert namens zijn partij en is de kandidaat-premier
• Rutte wordt beschaafd uitgefaseerd en vervangen door een andere VVD’er die bij coalitiepartners wel het vertrouwen wint en kandidaat-premier wordt.

 

In de eerste variant gaan we onder meer beleven dat de VVD het voortouw in de (in)formatie laat aan D66 en rustig afwacht totdat alle denkbare opties –en dat zijn er niet veel- onhaalbaar gebleken zijn. Sommigen in de VVD denken dat Kaag en consorten daarna met hangende pootjes terugkeren naar Rutte. Ik voorspel dat deze route leidt naar nieuwe verkiezingen. Elke fractieleider die voor de moties van afkeuring en wantrouwen heeft gestemd en zoiets doet is ten dode opgeschreven. Het gaat dus niet gebeuren. De formatie loopt volledig vast en de enige uitweg is terug naar de kiezer. Omdat de VVD ook wel weet dat dit tot aanzienlijk zetelverlies zal leiden gaat het zover niet komen. Het is de kiezer ook niet uit te leggen dat het vasthouden aan Rutte, aan wie nu niet alleen een lange lijst vertrouwenondermijnende handelingen kleeft, maar die zich in de komende regeringsperiode ook nog eens voor drie risicovolle parlementaire enquêtecommissies (toeslagenaffaire, gaswinning en coronabeleid) zal moeten verantwoorden, de reden is voor nieuwe verkiezingen die het landsbestuur tot in 2022 lam zullen leggen.

 

Wil de VVD nog verder besturen –en dat wil de partij maar al te graag- is optie twee de enige mogelijkheid: Rutte vervangen door iemand die zijn premierschap kan overnemen. In de VVD-fractie, vol met talent waar de partij de komende vier tot acht jaar veel plezier aan gaat beleven, zit niemand met de statuur die de voor de hand liggende coalitiepartners ertoe zal brengen over de vertrouwensbreuk heen te stappen. Er moet dus een horizontale instromer komen. ‘Edith Schippers’ roepen de parlementaire journalisten dan unisono in een gemakzuchtige reflex. Waarom zij altijd meteen genoemd wordt heb ik nooit begrepen. Drie keer kreeg ze als minister van Volksgezondheid een motie van wantrouwen voor haar kiezen. Alledrie verworpen weliswaar, maar toch. Ik heb geen oordeel over haar (on)geschiktheid, maar zou eerst een doorwrochte analyse van de parlementaire journalistiek willen lezen voordat ik meega in het gejubel over deze vrouwelijke premierskandidaat.

 

In de situatie waarin we nu zitten moet ‘tried and trusted’ leidraad zijn. Geen experimenten, geen risico’s en bewezen kwaliteit. De VVD heeft zo iemand in huis. De naam is Jan van Zanen. Zijn politiek-bestuurlijke staat van dienst is vlekkeloos. Zijn ervaring lang en breed. Jan is de rust zelve en doet in hoffelijkheid en jovialiteit geenszins onder voor Mark Rutte. Jan zit al in Den Haag, hij hoeft niet eens te verhuizen. Dat zijn burgemeesterschap aldaar nog maar van korte duur is kan en mag geen belemmering vormen. Er zijn wel vaker mensen, ook VVD’ers, na een kort verblijf op een of andere functie van hun post gehaald en elders neergezet om een urgent probleem op te lossen. Voor Den Haag is zo weer een andere geschikte burgemeester te vinden. Hubert Bruls bijvoorbeeld. Die zit er toch al dag en nacht. Jan zal zeggen dat hij niet weg kan en weg wil, maar dat zei hij ook toen de VVD erop aandrong zijn Utrechtse burgemeesterschap, waarvoor hij net was herbenoemd, in te ruilen voor Den Haag. Loyaliteit en een dienstbare instelling kenmerken deze oude rot in het bestuurlijke vak.

 

Toen Van Zanen mij in 2004 als VVD-voorzitter verzocht leiding te geven aan de commissie die een nieuw liberaal beginselprogramma moest opstellen kreeg ik te horen dat we volledig de vrije hand hadden, binnen de grenzen van drie dogma’s: de hypotheekrente-aftrek staat als een huis, aan de AOW wordt niet getornd en handen af van het Koningshuis. Het Koningshuis zal nog wel even blijven, maar over de andere twee hoeft premier Van Zanen zich geen zorgen te maken dat die nog tot een complicerend debat in zijn partij zullen leiden. Zijn entree bij de andere coalitiegenoten wordt er ook een stuk makkelijker door. Als de luidruchtige VVD-prominenten zich een tijdje orale zelfquarantaine opleggen en het delicate vertrouwensherstelproces niet verder belasten zie ik geen enkele beer op de weg. Zo kan de VVD weer verder.

Ik zeg: Jan for President!

 

Geert Dales

4 april 2021

 

FUNCTIE ELDERS: WHO DUNNIT?

Wat dacht u van Annemarie Jorritsma?

 

Heerlijke rel weer in politiek Den Haag. En niet zo maar een. Op het hoogste bestuurlijke niveau heeft iemand serieus gepoogd een nog maar net met ruim 342.000 voorkeursstemmen gekozen volksvertegenwoordiger op een zijspoor te zetten omdat die een toekomstige regering onder leiding van VVD’er Mark Rutte in de wielen zou kunnen rijden. Denk aan de op handen zijnde parlementaire enquêtes over de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen. Twee kwesties waar de VVD vanwege betrokkenheid van meerdere prominenten vuistdiep in zit. Een competente, vasthoudende en niet bange parlementariër kan dan een enorme hinderpaal vormen.

 

Ik snap wel dat bij de VVD-top op de verkiezingsavond niet alleen de handjes omhoog gingen na het bekend worden van de uitslag, maar meteen ook het besef indaalde dat er nog een hoop ellende aan staat te komen. De eerste die dat door had was veteraan Annemarie Jorritsma, de enige op de historische foto die de handen omlaag houdt. Let op haar bezorgde gelaatsuitdrukking. Zij ziet de ellende naderen.

 

“Nee hoor, niemand gaat hier verantwoording over afleggen” sprak de minister-president gedecideerd toen de inmiddels opgestapte formatieverkenner, tevens minister van Binnenlandse Zaken en belast met bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de AIVD, Kajsa Ollongren zo onhandig of onnadenkend was om vertrouwelijke stukken bloot te stellen aan gluurders. Waarmee zij, onbedoeld, een bijdrage aan de ontwikkeling van ons democratisch besef heeft gegeven die de oogst van haar ministerschap in aanzienlijke mate overstijgt. Als er één lid van de regering is die straks in aanmerking komt voor een hoge Koninklijke Onderscheiding is het Kajsa Ollongren. Wij kunnen haar niet dankbaar genoeg zijn voor dit inkijkje in het denken en doen van onze hoogste gezagsdragers.

 

In weerwil van het ‘njet’ van onze minister-president komt de publieke verantwoording van de verkenners deze week toch. Dat de Kamer zich niet liet afblaffen vond ik een mooi begin van het nieuwe parlementaire seizoen. Nu maar hopen dat de zestig novices die deze week aantreden meteen laten zien dat ze snappen wat artikel 67 van de Grondwet in essentie betekent.

 

De grote vraag is nu: Who dunnit?

 

Liefhebbers van detectives weten dat je altijd eerst op zoek moet naar een motief. Maar nog belangrijker is de combinatie van motief, karakterologische eigenschappen en lef om een ultiem lot te voltrekken, dat alles gepaard aan een bijpassende morele geestesgesteldheid. Die van een gebrekkige of liefst geheel afwezige morele antenne.

 

Het motief is snel gevonden. CDA’er Pieter Omtzigt is een lastpak waar zowel de VVD als het CDA hinder van ondervinden. Verdachten: Mark Rutte en Wopke Hoekstra. Rutte is veel te politiek slim om zelf Omtzigt op te knopen. Hoekstra zal het nooit doen omdat hij snapt dat alleen al de gedachte aan een kaltstellen van Omtzigt hem de kop gaat kosten. Beiden hebben een alibi. Al geldt ook voor beiden dat de dader hen een dienst had bewezen als het was gelukt. Maar daarover zwijgen zij.

 

D66 heeft iets minder belang bij het lozen van Omtzigt, maar kan wel krediet kopen bij de VVD door te assisteren bij diens vertrek. In ruil krijgt de D66 steun van de VVD voor een paar programmatische wensen. En Koolmees mag minister van financiën worden. Dus ook D66 heeft een motief.

 

D66-leider Sigrid Kaag is te weinig bedreven in dit vuige politieke spel om dat nu al mee te spelen. Bovendien is zij veel te intelligent om erin te trappen. Zij is politiek onervaren, maar heeft voor forse diplomatieke onderhandelingsvraagstukken gestaan die haar de ervaring hebben gegeven nooit zo’n ‘functie elders’ actie te ondernemen. Zij heeft een alibi.

 

Verdachte Kajsa Ollongren zal het moeilijk krijgen haar onschuld aan te tonen. Zij was een van de verkenners en liep met dat papier rond. Maar zij is tot in het diepst van haar vezels een ambtenaar en ambtenaren, zeker op het niveau waarop zij heeft geacteerd –ze was onder meer secretaris-generaal van Algemene Zaken- kennen een diepgewortelde erecode van loyaliteit aan het politieke regime. Alleen al daarom denk ik dat zij niet de dader is, evenmin als de ambtelijke ondersteuners van de verkenners. Zulke mensen tikken ‘Positie Omtzigt; functie elders’ nooit en te nimmer eigenstandig op. Dat doen ze alleen als dat uit de mond van een of ander politiek type is vernomen.

 

Ollongren kan nog iets van de enorme schade aan haar toch al niet al te gunstige reputatie herstellen door volledige opening van zaken te geven. Precies vertellen hoe het gegaan is. Ook al trekt ze daarmee de hoogst geplaatsten in ons land door het toilet. Het zal haar louter sympathie opleveren als ze niet mee doet aan welke cover-up dan ook.

 

Ik dicht haar een alibi toe. Ze is ook niet vals genoeg om ‘Positie Omtzigt; functie elders’ te opperen.

 

Blijft over: Annemarie Jorritsma. Haar heb ik vele malen ontmoet. Leuke vrouw, waar je flink mee kunt lachen. Van mijn talloze ontmoetingen is er eentje mij in het bijzonder bij gebleven. Het was tijdens een VVD-congres, in mijn herinnering in Lunteren, ergens begin deze eeuw. Ik was wethouder in Amsterdam. De VVD zat in het college met de PvdA, D66 en GroenLinks. De lokale GroenLinks voorman was de wethouder (Sociale Zaken, Noord-Zuidlijn) Frank Köhler, die het nog zou schoppen tot senator voor de SP. Het type waar VVD’ers niet blij van worden. Ik ook niet, maar we zaten nu eenmaal met die lui in het Amsterdamse stadsbestuur en dan probeer je er iets van te maken.

 

“Hey Geert, wanneer gooi je die Köhler eruit?” sprak Annemarie, op dat moment minister van Economische Zaken. Ach, bij het bier moet je zulke grappen kunnen maken, al vond ik het toen ook een rare opmerking. Maar nu denk ik: karakterologische vingerafdruk. ‘Positie Omtzigt. Functie elders’.

 

Dat ze in 2001, terwijl ze vice-premier was van het Koninkrijk der Nederlanden, in een radio-interview de toenmalige Franse president Jacques Chirac kwalificeerde als ‘een engerd’ kan ook worden gezien als een duiding van haar karakterologische gesteldheid. Doe dat thuis of bij vrienden, maar zoiets zeg je toch niet in het openbaar als je een heel land vertegenwoordigt als vice-premier?

 

Google even: ‘Annemarie Jorritsma schandaal’ of Annemarie Jorritsma dubbele boekhouding’. Of ‘Annemarie Jorritsma waterpomp’. Of ‘Annemarie Jorritsma Koop Tjuchem’.

 

Na het tripje in de privé-jet van bouwondernemer Koop en vooral haar wegwuivende reactie daarop wisten we al hoe het verder zou gaan. Dit is het gebrekkige integriteitsbesef, de moraalloosheid, het niets ontziende ‘doorpakken’, het gebrekkige democratische bewustzijn, het treurniswekkende decorumverlies dat het mogelijk maakt dat in Nederland op het allerhoogste niveau de mores van de bananenrepubliek binnensluipen. De mores die, als er tegenkracht komt, leiden tot het dictum ‘functie elders’.

 

Mijn voorspelling is dat we aan het eind van deze week niet zullen weten hoe de vork in de steel zit. De krankjorume tekst van de nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) dat “de passage (over Omtzigt) berust op een inventarisatie vanuit meerdere invalshoeken, waaronder berichten in de media” doet het ergste vermoeden over wat ons te wachten staat. Wie verzint zo’n tekst? En wie zet daar zijn handtekening onder?

 

Zo modderen we voort. In een land dat al meerdere keren onderuit de zak kreeg van de Group of States Against Corruption (GRECO) van de Raad van Europa, waarmee we op één lijn kwamen te staan met corrupte staten als Bulgarije en Oekraïne. Een land waar liegen, bedriegen, vriendjespolitiek, belangen verstrengelen, graaien, frauderen, ongewenste intimiteiten en zelfs het gebruik van het parlementsgebouw als bordeel niet tot woede, passende maatregelen en sancties leiden.

 

We denken wel dat Nederland een in moreel opzicht paradijselijk land is. Maar het is niet waar. ‘Functie elders’ is de meest treffende metafoor sinds lange tijd voor wat er mis is in ons land. Actie is geboden!

 

Geert Dales

28 maart 2021

DE NEDERLANDSE POLITIEKE INTEGRITEITSAANPAK IS OM GEK VAN TE WORDEN

 

Uitgerekend in de week dat de Tweede Kamer, na jaren dralen en het kritiekloos accepteren van de meest grove integriteitsschendingen in eigen gelederen, met de aanstelling van de leden van het ‘College van Onderzoek Integriteit Tweede Kamer’ serieus werk leek te gaan maken van de strijd tegen onethisch gedrag, diende zich een van de grotere schandalen aan.

 

Dankzij een toevallige foto van een toevallig op het Binnenhof rondlopende fotograaf van een toevallig passerende door de Tweede Kamer aangestelde ‘formatie-verkenner’ weten we nu dat op het hoogste bestuurlijke niveau in Nederland gespeeld wordt met de gedachte om een recent met ruim 342.000 voorkeursstemmen herkozen volksvertegenwoordiger te lozen. Weg met die lastpak. Regel een baantje elders voor die vent!

 

Nog niet zo lang geleden vertelde de 'lastpak' in de Tweede Kamer over zijn onderzoek naar de bestuurlijke mores op Malta. De parallel met Nederland is treffend. Het enige verschil is dat in Nederland kritische dwarsliggers alleen mentaal kapotgemaakt worden. Het is een schandaal van ongekende klasse.

 

“Nee”, sprak premier Rutte. “De verkenners Ollongren en Jorritsma gaan hierover geen verantwoording afleggen. Zij zijn weg. Er zijn nu nieuwe verkenners. Niemand gaat hier uitleg over geven”.

 

Een staaltje bestuurlijke arrogantie dat zijn weerga niet kent. Gelukkig is een ruime meerderheid in de Tweede Kamer verstandiger. Volgende week gaan de verkenners alsnog tegenover de Kamer verantwoording afleggen. De dames Ollongren en Jorritsma handelden immers in opdracht en in naam van de Kamervoorzitter, die tegenwoordig het (in)formatieproces leidt. Het zou toch een mooie boel worden als ze maar wat konden doen zonder zich in het openbaar tegenover de opdrachtgever, het volk dus, te verantwoorden.

 

De stellingname van de MP was een perversiteit die het begin van het einde van zijn gezaghebbende positie inluidde. Als je denkt dat je je dit, zeker in het huidige tijdsgewricht, kunt veroorloven is het de hoogste tijd om te gaan. Ik geef hem nog twee jaar. Daarna is het kaartenhuis, mede door wat de parlementaire enquêtes naar de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen ons gaan brengen, ingestort.

 

Het morele verval in het politieke milieu is adembenemend. Liegen en bedriegen, verlinken en messen in de rug zijn standaardpraktijk. Lees mijn artikel ‘Geen werkomgeving onveiliger dan de politiek’ in NRC van 29 januari 2021 (zie pagina ‘publicaties’ op www.geertdales.com )

 

Belangenverstrengeling, vriendjespolitiek en graaien zijn andere gebruikelijke ingrediënten. Deze week kregen we in die praktijken weer een fascinerende inkijk via de kwestie-Vrehlen, de Limburgse oud-gedeputeerde, in wiens morele teloorgang niet minder dan twee zittende Limburgse gedeputeerden werden meegesleurd.

 

Ons hoogste orgaan, de Tweede Kamer, heeft de afgelopen jaren diep nagedacht over integriteit. Het leidde tot de vaststelling van een ‘Gedragscode Integriteit’ en de instelling van een ‘College van Onderzoek Integriteit Tweede Kamer’ dat toezicht moet houden op de naleving van die code. Op zich een positieve ontwikkeling, maar het werd ook wel tijd. Meermaals is Nederland door de ‘Group of States Against Corruption’ (GRECO) van de Raad van Europa op de vingers getikt wegens tekortschietend integriteitsbeleid. We stonden op één lijn met landen als Bulgarije en Oekraïne. Landen met corrupte regimes.

 

Iedere burger kan zich tot het college wenden met klachten over schending van de gedragscode door leden van de Tweede Kamer. Wie nu de pen pakt om het vers gekozen Kamerlid Rutte aan te klagen wegens schending van het basis-integriteitsbeginsel dat verantwoordelijkheid onlosmakelijk verbonden is met het afleggen van verantwoording komt bedrogen uit.

 

De code schrijft alleen voor dat het Kamerlid

• zijn ambt onafhankelijk uitvoert
• geen giften of gunsten aanvaardt die zijn handelen beïnvloeden
• netjes alle registratieverplichtingen vervult
• informatie niet misbruikt voor eigen gewin
• handelt volgens de regels van de Kamer.

 

De zwaarste sanctie die het college van onderzoek kan opleggen aan een Kamerlid wegens overtreding van de gedragscode is uitsluiting van deelname aan debatten voor een periode van maximaal een maand. Stemmen mag het Kamerlid nog wel.

 

Liegen, bedriegen, om de tuin leiden, belangen verstrengelen, messen in ruggen steken, ondermijnen, graaien, rotzooien met declaraties, ongewenste intimiteiten, wegkijken en verdonkeremanen van wangedrag, het Kamergebouw gebruiken als bordeel, om maar eens een paar recente vergrijpen te noemen, vallen allemaal buiten de gedragscode. U kunt klagen wat u wilt, het college van onderzoek gaat er niet over.

 

Van dat college zijn de leden benoemd door de Kamer zelf, op voordracht van het Presidium, dat ook de selectiecriteria voor benoeming van die leden vaststelde. Met andere woorden: de slager vertrouwt de keuring van zijn eigen vlees toe aan keurmeesters die voldoen aan door de slager zelf vastgestelde criteria, waarna zij door de slager worden benoemd. GRECO zal er wel raad mee weten.

 

Een gedragscode met een veel te beperkte reikwijdte. Een slager die de keurmeesters selecteert en benoemt. Sancties waar iedere delinquent om lacht. Het is geen bemoedigend beeld. De drie leden die de Kamer aanstelde als College van Onderzoek –een Staatsraad, een oud-griffier en een erkend wetenschapper met politicoligische expertise- brengen een staatsrechtelijke, bestuurlijke en onderzoekskundige ervaring mee die veelbelovend is, maar ik hoop van harte dat zij het lef hebben over de grenzen van hun mandaat heen te kijken en lering te trekken uit de ervaringen in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, waar het Committee on Standards parlementsleden die de Code of Conduct overtreden uit hun ambt kan zetten. Zodat ook wij integriteitsschenders van het Binnenhof kunnen verdrijven. Het wordt hoog tijd!

 

Geert Dales

27 maart 2021

DE EZEL 50PLUS STOOT ZICH AL WEER AAN DEZELFDE STEEN

(tekst na de foto)

 

 

Laat onderstaande grafiek even op u inwerken. Het toont het zetelverloop van 50PLUS sinds januari 2019. Deze grafiek verscheen op zondag 14 maart 2021 op Peil.nl, de website van opiniepeiler Maurice de Hond. 50PLUS scoort vlak voor de verkiezingen van 17 maart 2021 een armoedige één zetel. Hoe anders was dat precies een jaar geleden. Tien!

 

 

Voor wie wil nalezen hoe het zover heeft kunnen komen beveel ik mijn boek ‘Tien Zetels; hoe 50PLUS ten onder ging en wat we daarvan leren’ aan (meer informatie op de pagina TIEN ZETELS van deze website).

 

Nog maar een paar dagen geleden leek het alsof 50PLUS weer opkrabbelde. In een enkele peiling scoorde de partij drie zetels, al werd vermoed dat dit vooral kwam omdat veel kiezers denken dat Henk Krol er nog steeds de lijsttrekker is, terwijl die toch al begin mei vorig jaar de benen nam, murw gebeukt door het onuitroeibare geruzie in de ouderenpartij.

 

Toen kwam de jongste rel. Lijsttrekker Liane den Haan, in het najaar van 2020 door voorzitter Jan Nagel met veel tromgeroffel binnengehaald als de Verlosser die de partij naar minstens zeven, wie weet wel tien zetels zou leiden, viel in het openbaar de nummer 3 op de 50PLUS-kieslijst aan omdat zij, Ellen Verkoelen, zich niet zou houden aan het door de leden vastgestelde verkiezingsprogramma. Verkoelen moest opkrassen van Den Haan, die ook nog meldde dat de appgroep van de hoogst geplaatste tien kandidaten was opgedoekt wegens conflicten en dat ze helemaal niet meer sprak met haar nummer drie.

 

Het conflict draaide om de AOW. Verkoelen hield vast aan een AOW-leeftijd van 65 jaar, Den Haan beweerde bij hoog en bij laag dat dit niet het geldende partijstandpunt was. In onnavolgbare betogen vertelde ze dat 67 het ‘ijkpunt’ was, maar dat wie wilde ook op 65-jarige leeftijd AOW kon krijgen. Wilde je het volledige bedrag, dan moest je dat wel zelf op tafel leggen. Of de rekening presenteren aan de werkgever. Niemand die er een touw aan kon vastknopen.

 

Verkoelen verwees de lezing van Den Haan naar de prullenmand. Daarin had ze volledig gelijk. Het verkiezingsprogramma van 50PLUS is glashelder: de partij wil een volledige AOW-uitkering op 65 jarige leeftijd. Dat was altijd al het partijstandpunt.

 

Niet nr. 3, maar nr. 1 zat er naast en Den Haan had dus, in lijn met haar uitspraak ‘wie zich niet aan het verkiezingsprogramma houdt moet zich terugtrekken’ de aftocht behoren te blazen. Zeker een lijsttrekker die zo aloyaal en neerbuigend met haar eigen mensen omgaat kan beter wegwezen.

 

Maar dat deed ze niet. Ze zocht en kreeg publiekelijk ruzie. De dames 1 en 3 vochten het conflict uit voor welke camera of microfoon ze ook maar voor hun neus kregen. Zo zat op een avond nr. 1 bij Jinek nr. 3 de mantel uit te vegen en gaf nr. 3 bij Op1 de lijsttrekker onderuit de zak. Een paar dagen later deed Liane den Haan het nog eens dunnetjes over bij EenVandaag, terwijl Verkoelen via Twitter de wereld informeerde dat ze Den Haan had gebeld maar dat die geen tijd voor haar had.

 

Het beeld van 50PLUS als een partij waar altijd ruzie is werd stevig herbevestigd. Het was 50PLUS ten voeten uit en bracht de bekende politicoloog en opiniepeiler Tom Louwerse tot de tweet “Ik vind het wel knap dat Den Haan de recente (lichte) opleving in de peilingen zo effectief de kop in weet te drukken”.

 

Maurice de Hond had er op een digitale ledenvergadering van 50PLUS in december, waar hij op verzoek van Jan Nagel een lezing gaf, nog zo voor gewaarschuwd: maak geen ruzie!!

 

Het mocht niet baten. De gevolgen werden meteen zichtbaar in de jongste peiling: van 2 naar 1 bij De Hond. De nul is in zicht, zo valt af te leiden uit het percentage stemmen dat I&O/Ipsos aan 50PLUS toedicht op 17 maart.

 

Deze gang van zaken bevestigt mijn stelling uit Tien Zetels dat het lerend vermogen van 50PLUS nihil is. Nooit wordt lering getrokken uit gemaakte fouten. Nooit wordt eens nagedacht hoe het komt dat 50PLUS in de inmiddels meer dan tien jaar van zijn bestaan er nog steeds niet in is geslaagd om een stabiele partij te worden met een zetelaantal dat invloed geeft. Het was van meet af aan kwakkelen, fouten maken en ruzie trappen. En dat keer op keer. Tot de dag van vandaag. En die van morgen.

 

De twee zetels van 2012 konden nog als een ‘aarzelend begin’ worden neergezet, maar het was natuurlijk een fiasco voor een partij met een doelgroep van een paar miljoen kiezers. De vier zetels in 2017 waren weliswaar een verdubbeling, maar een afgang in het licht van het feit dat de partij in de peilingen permanent tien zetels of meer had gescoord. Tot lijsttrekker Henk Krol zich vergaloppeerde op het onderwerp (jawel!) AOW, waarover hij vlak voor de verkiezingsdatum een totaal onjuist standpunt formuleerde en daarmee groot, maar negatief nieuws creëerde.

 

Jan Nagel, ook toen al voorzitter, bakte het vervolgens nog bruiner door op een inderhaast bijeengeroepen persconferentie de niet uitgenodigde lijsttrekker keihard af te vallen, in zijn hemd te zetten en ‘AOW op 65’ breekpunt voor coalitiebesprekingen te maken zonder daarover met wie dan ook overlegd te hebben.

 

Gevolg: geen tien, maar vier zetels. Voorzitter Nagel werd door zijn collega’s uit het bestuur gegooid wegens wanprestatie, onbehoorlijke omgangsvormen en een totaal gebrek aan zelfreflectie. Alles was de schuld van anderen vond hij, in het bijzonder van Henk Krol. De bestuurscollega’s dachten er anders over. Uit piëteit met de partijoprichter werd aan deze excommunicatie van de oude roerganger geen publiciteit gegeven. Vice-voorzitter Maurice Koopman nam het stokje stilzwijgend over.

 

Zoals zo vaak herhaalt ook nu de geschiedenis zich bij 50PLUS. Nagel, in augustus 2021 ondanks het drama van 2017 voor de vierde (!) keer binnengehaald als voorzitter, wilde anderhalve maand geleden lijsttrekker Den Haan lozen omdat zij er niet in slaagde 50PLUS vlot te trekken. Een daartoe strekkend bestuursbesluit werd te elfder ure teruggedraaid omdat Nagel bang werd voor de negatieve publiciteit die dit zijn imago zou berokkenen. Net als in 2017 liet de voorzitter ook in 2021 de door hemzelf aangetrokken lijsttrekker vallen als een baksteen. Zij ploeterde intussen voort, maar strandt nu, net als haar voorganger in 2017, op het onderwerp AOW. Het actieve partijkader, de lijsttrekker en de nr. 3 op de kieslijst voorop, zijn de lessen uit het verleden en de dringende aanbeveling van Maurice de Hond al weer vergeten en ruziën als altijd verder.

 

Nog een paar dagen en dan is 50PLUS ofwel geëlimineerd of gemarginaliseerd tot een minuscuul splintertje dat niet het kleinste deukje in het slapste pakje boter kan slaan. Ezels gelden als intelligente dieren, maar dit domme exemplaar heeft zich weer als vanouds gestoten aan dezelfde steen. De steen van nooit een les leren, niet luisteren naar ervaringsdeskundigen en alles beter weten.

 

GD

14 maart 2021