WIE KONINKLIJKE HIELEN LIKT CREËERT KONINKLIJKE PROLETEN
Dat kwezelboekje van Claudia de Breij kan in de prullenmand. Prinses Amalia is niet een beschaafde, nadenkende en ruim met verantwoordelijkheidsgevoel bedeelde tiener, zoals de kwijlende cabaretière ons op last en gezag van de Rijksvoorlichtingsdienst en ongetwijfeld tegen een vorstelijk honorarium wilde doen geloven, maar net zo’n proleet met lak aan het plebs als haar vader.
De Telegraaf, bepaald geen anti-monarchistisch medium, legde met de berichtgeving over een verjaardagsfeestje in Huis ten Bosch waar circa honderd gasten aanwezig geweest zouden zijn, genadeloos bloot hoe de mores in het koninklijke gezin zijn. Regels, ook de door de regering dwingend opgelegde coronamaatregelen, zijn er alleen voor het gewone volk. De koninklijke patjepeeërs doen waar ze zin in hebben, beschermd als ze zich wanen door hoge hekken, paleismuren en een kliek van machtige likkers die het wangedrag onder de mat vegen, bagatelliseren of met leugens en bedrog proberen weg te poetsen.
Als hun misdragingen niet meer te verhullen of goed te praten zijn rukken gedienstige verslaggevers uit om amechtig, zonder ooit eens kritisch door te pakken, de betrapte hoogheden de kans te geven om deemoedig spijt te betuigen over de misstappen en beterschap te beloven. Het journaille is nog niet de deur uit of alle remmen gaan weer los. In minder dan een jaar heeft die koninklijke club al vier keer royaal de voor iedereen geldende coronabeperkingen aan de laars gelapt, afgezien van het aantal keren dat ze niet betrapt zijn. Als minister Grapperhaus bijna ten onder gaat na een knuffeltje met zijn nieuwe schoonmoeder, waarom dan geen politieke keet over hossende royals in coronatijd?
gedienstige paladijnen
Geen minister-president of ander gezagsdragend figuur die eens ferm afrekent met die koninklijke strapatsen. Gedienstig papegaaide premier Rutte de Rijksvoorlichtingsdienst na dat er geen honderd, maar ‘slechts’ 21 gasten op de party waren. Ik wed dat hij niet eens de koning gebeld heeft om de feiten na te trekken. Het zou er alleen maar lastiger van worden. Stel dat het er toch honderd waren! Braaf laat hij de Tweede Kamer weten dat de koning van mening is dat ‘het anders had gemoeten’. En dat was het dan weer.
Het is al lang niet meer de steun van het volk die het koninklijke wangedrag -corruptie, misbruik van overheidssubsidies, overtreding cultureel erfgoedregels, fiscale sluiproutes, zelfverrijking door meubelverkoop- en vruchtgebruikconstructies, afwenteling van privé-uitgaven op de samenleving, schending van de coronamaatregelen, etcetera- in stand houdt. Die steun brokkelt immers in rap tempo af. Als de huidige trend doorzet is het wat dat betreft nog dit decennium gedaan met de Oranjes.
Maar zolang gezagsdragers met macht en invloed zich inzake het koningshuis blijven gedragen als gedienstige paladijnen weten de koning en zijn familie dat ze niets te vrezen hebben. Pas als ook in die kringen de maat vol is en naar dat sentiment gehandeld wordt, snappen de hardleerse paleisbewoners dat ze op hun tellen moeten passen. Alles wijst erop dat ze zich vooralsnog geen zorgen hoeven te maken. Het hielenlikken viert nog immer hoogtij in de hoogste politieke en bestuurlijke kringen.
buigen voor een meid uit Argentinië
In het kader van haar kennismaking met Nederland was Maxima Zorreguieta, op dat moment de verloofde van de Nederlandse kroonprins, in september 2001 op bezoek in Amsterdam. De visite begon in de raadszaal van de Stopera. Die was gevuld met lokale en nationale politici, vertegenwoordigers van allerhande maatschappelijke organisaties, bekende kunstenaars en een reeks toppers uit het bedrijfsleven. Geert Mak trad op als feestredenaar. Onder de titel ‘Een nieuwe vogelvlucht boven Amsterdam’ hield hij een langdurig en ingewikkeld betoog waaraan Maxima vermoedelijk geen touw kon vastknopen. Mak zelf oogde zeer tevreden. Hij had zich weer flink in de kijker gespeeld.
Als lid van het College van B&W was ik erbij. Vanaf de eerste rij kon ik goed zien welk tafereel zich na Maks toespraak ontrolde. Als kleine kinderen elleboogden de ceo’s van wereldomspannende bedrijven en topfunctionarissen van vooraanstaande maatschappelijke organisaties zich een baan naar voren om zo snel mogelijk in het blikveld van de aanstaande prinses te geraken. Was het contact eenmaal gelegd, wisten ze niet hoe diep te buigen en hoe intens te likken. Het was een hoogst vermakelijk en zeer leerzaam schouwspel. Had ik die lui aan tafel -als wethouder van Amsterdam kwam ik ze allemaal wel eens tegen- gedroegen ze zich heel anders. In de nabijheid van een Argentijnse meid, ex-bankbediende te New York en op dat moment niets anders dan de verloofde van prins Willem-Alexander, werden grote mannen plotsklaps kleine hielenlikkers. Het lijdt geen twijfel dat Maxima, zeker niet dom, haarfijn aanvoelde welke kansen dit gedrag haar en haar aanstaande echtgenoot bood.
opperlikker
Aan dat schouwspel moest ik terugdenken toen ik op 8 december 2021 prinses Amalia aan de arm van haar vader zag binnenschrijden in de balzaal van de Raad van State, in welk Hoog College van Staat zij officieel werd ‘binnengeleid’. Het is een grondwettelijk verankerd prerogatief van de troonopvolger om, zodra die achttien jaar is geworden, deel te nemen aan vergaderingen van de Raad.
De ‘binnengeleiding’, een lachwekkende ceremonie uit lang vervlogen tijden, werd door Amalia en haar vader de koning met een grenzeloze ernst ten uitvoer gebracht. “Dan geef ik nu het woord aan de Prinses van Oranje” sprak de koning, formeel voorzitter van de Raad, nadat hij de sessie had geopend met een nietszeggend lullepotje. “Dank U, Voorzitter, als ik U voor één keer zo noemen mag”, begon Amalia, met een glimlach die verried dat ze het ook een idiote tekst vond. Meteen daarna herpakte ze zich en vervulde bekwaam haar taak. Met een beatrixiaanse dictie citeerde zij haar grootmoeder: “Nog lang zal ik mij in Uw Gezelschap een leerling voelen”.
Tegenover haar zat Thom de Graaf, vice-president –en dus feitelijk de baas- van de Raad van State. Als D66-leider pleitte hij ooit voor verwijdering van het staatshoofd uit de Raad van State. Die had daar niets te zoeken. Ook moest de koning niet langer deel uit maken van de regering. Het koningschap in zijn huidige vorm was een relict uit lang vervlogen tijden waarvan afscheid genomen diende te worden, luidde zijn analyse. En gelijk had hij. Linten knippen, dat was wat het koningshuis te wachten stond.
Nu zat diezelfde De Graaf pal naast het staatshoofd en tegenover diens toekomstige opvolger en diende zich een ongekende kans aan om zijn gedachtegoed opnieuw voor het voetlicht te brengen. Beschaafd uiteraard, zonder de gasten in verlegenheid te brengen. Niet om te provoceren, louter om te doen waarvoor Amalia daar zat: lessen leren over constitutionele en rechtsstatelijke ontwikkelingen in de hedendaagse Nederlandse democratie. Amalia kan het niet helpen dat ze gevangen zit in grondwettelijk verankerde idioterie (www.geertdales.com/amalia). Maar Thom de Graaf kan haar wel helpen verlichting te brengen in de waanzin die als een molensteen om de nek van de achttienjarige hangt.
Hij deed het niet. De Graaf hing een oeverloos, maar desalniettemin weinig belangwekkend verhaal op over de Raad van State en misbruikte de gelegenheid om scherpe kanten af te vijlen van het falen van de Raad in de toeslagenaffaire. Geen woord over zijn visie op de monarchie en de rol van het staatshoofd. Het was een genante vertoning, accent bijgezet door de parmantige koninklijke onderscheiding op de revers, die De Graaf te danken heeft aan tweeëntwintig maanden vruchteloos ministerschap van bestuurlijke vernieuwing, waarin hij ten onder ging op het thema gekozen burgemeester. Hier zat een paladijn van het ergste soort. Een man met macht en invloed die een unieke kans kreeg, maar liet lopen om zijn belangwekkende gedachtegoed over de monarchie nader uit te werken en over te brengen op de leergierige prinses. Ook hij liet zich van onder tot boven inpakken door de aanblik van de Oranjes. De revolutionair van weleer zweeg over zijn werkelijke gedachten. Bezweken aan de hermelijnkoorts.
Net als moeder Maxima -ook aanwezig bij de vergadering- is Amalia niet dom. En evenals haar moeder in 2001, zal haar niet ontgaan zijn welke kansen opperlikkers als een Thom de Graaf haar bieden. Er loopt een rechtstreekse lijn van de diepe buiging die de vice-voorzitter van de Raad van State bij het afscheid nemen voor de deur van Paleis Kneuterdijk maakte in de richting van koning, koningin en kroonprinses naar de verjaardagsparty waar de coronaregels aan de laars werden gelapt. Wie koninklijke hielen likt, creëert koninklijke proleten.
Geert Dales
16 december 2021
Contact: geert@geertdalesmail.nl
Voorverkoop nieuwe boek: www.geertdales.com/rechtse-privileges-voor-een-linkse-burgemeester